Türkiye Büyük Millet Meclisi, kısaca TBMM, 23 Nisan 1920'de, o sırada sürmekte olan Kurtuluş Savaşı'nın resmi idare birimi olarak kurulan ve Türk halkının bağımsızlık isteğini tüm dünyaya gösterme amacı taşıyan, Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal egemenliğe sahip yasama organıdır.
 | |
| Birinci Meclis binası |
23 Nisan 1920 ile 15 Nisan 1923 tarihleri arasında toplanan meclise, Birinci Meclis adı verilir. Resmi adı önce Millet Meclisi iken daha sonra İstanbul'daki mebuslarında katılması nedeniyle Büyük Millet Meclisi olmuş, 1921 yılında ise Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak resmileşmiştir.
Mondros Mütarekesi sonrası galip devletlerin Anadolu topraklarında başlattıkları işgal süreci, İstanbul yönetiminde hiç bir rahatsızlık belirtisi göstermesede, Anadolu halkı tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Özellikle işgalci güçlerin halka insanlık dışı davranışları ve yerel yöneticilere karşı keyfi yaptırımları, halkı kendi kendisini korumaya mecbur bırakmıştı. Ülkenin her bir noktasında dağa çıkan silahlı çeteler, diğer bir adıyla Kuvay-ı Milliyeciler, silaha sarılıp hem işgalci güçlere hemde işgalcilere güvenip yıllarca yanyana evlerde yaşadıkları halka hiç utanmadan, çekinmeden eziyet etmeye başlayan Rum ve Ermeni azınlıklara karşı koymaya çalışıyordu. Düzenli bir ordu yoktu. Zaten ülkenin gençlerinin büyük bir kısmı Cihan Harbi'ne gitmiş ve geri dönmemiş, dönenlerde ellerinden silahları alınıp ordudan terhis edilmişti. Elde kala kala İstanbul'da padişahı korumak adına bırakılmış bir avuç asker kalmıştı, onların da elinden bir şey gelmiyordu.
 |
| Meclis-i Mebusan |
Sivas Kongresi'nden sonra Mustafa Kemal başkanlığındaki Heyet-i Temsiliye, Anadolu'da yönetimi resmen olmasa da fiilen ele aldı. Artık, işgale karşı konabilmesi için düzenli bir ordu şarttı. Düzenli bir ordu oluşabilmesi için de bir meclise ihtiyaç vardı. İstanbul Hükümeti, Heyet-i Temsiliyenin talebi üzerine Mebusan Meclisi'ni açmayı kabul etti. Başta Mustafa Kemal olmak üzere pek çok temsilci, meclisin Anadolu'da bir yerde açılmasını istiyordu ancak özellikle Kazım Karabekir ve Rauf Orbay'ın ısrarı ile meclisin İstanbul'da toplanmasına karar verildi. Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti'nce idama mahkum edildiği için bu meclise katılmamıştır.
Mebusan Meclisi 12 ocak 1920 de toplandı. Büyük çoğunluğu milli mücadele yandaşlarından oluşan meclisin ilk işi de Misak-ı Milli kararlarını kabul etmek oldu. Bunun üzerine işgal güçleri meclisi bastı ve başta Rauf Orbay olmak üzere bazı mebusları tutukladı. Bu olay sonrası diğer mebuslarda dokunulmazlık haklarının ihlal edildiği gerekçesi ile meclisi süresiz tatil etme ve Anadolu'da toplanma kararı aldılar.
 |
| Birinci Meclis'in üyeleri |
İstanbul Mebusan Meclisi'nin tüm üyeleri Anadolu'da toplanacak meclise katılma hakkına doğal olarak sahiptiler ancak kimi padişaha bağlılığından kimi ise korkusundan gelemedi. Neticede 140 vekilden 92 si Ankara'da toplanan meclise katıldı. 19 Mart 1920'de Mustafa Kemal tüm vilayetlere, sancaklara ve kolordulara bir tebliğ göndererek her bir bölgeden meclise beş adet mebus göndermesini istedi. Neticede meclis, 23 Nisan 1920 günü açıldığında 66 seçim bölgesinden toplam 337 mebusa sahipti.
Birinci Meclis olağanüstü zamanlarda toplanmış ve olağanüstü kararlar almak zorunda kalmıştır. Mevcut yönetim düzenine karşı kurulduğu için bir ihtilal meclisidir ve olağanüstü kararların en hızlı şekilde alınabilmesi için kuvvetler birliği esası ile çalışmıştır.Meclisin üstünde bir güç yok denilerek, İstanbul Hükümeti de yok sayılmış ve meclisin açılışından itibaren bir daha muhattap alınmamıştır.
 |
| 23 Nisan kutlamaları |
Meclisin açıldığı 23 Nisan tarihi, 1921 yılında çıkarılan bir yasa ile milli bayram olarak kabul edilmiş, 1935 yılında çıkarılan kanun ile adı Ulusal Egemenlik Bayramı olmuştur. Himaye-i Eftal Cemiyeti, yani günümüzdeki adıyla Çocuk Esirgeme Kurumu 23 Nisan gününü, İstiklal Savaşı'ndaki şehitleri anmak adına şehit çocukları için Çocuk Günü olarak ilan etmiştir. Neticede 1980 ihtilali sonrası bu iki kutlama birleştirilmiş ve 23 Nisan günü, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak kutlanmaya başlamıştır..
Her güne bir cümle:
Dünyanın gördüğü her büyük başarı, önce bir hayaldi. En büyük çınar bir tohumdu, en büyük kuş bir yumurtada gizliydi.
Allen
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder