Pargalı İbrahim Paşa

Paargalı İbrahim

Kanuni Sultan Süleyman

<sup>Pargalı İbrahim Paşa ya da diğer bir adı ile Makbul İbrahim Paşa 1493 yılında Parga'da dünyaya gelmiş, Kanuni Sultan Süleyman'ın sırdaşlığını, canyoldaşlığını ve 13 sene sadrazamlığını yapmış, tüm Osmanlı tarihindeki en önemli siyasi ve askeri olaylarda aktif rol oynamış ve yine Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle Maktul İbrahim Paşa olmuş devlet adamı.

Bugün Yunanistan sınırları içinde kalan Parga'nın ufak bir köyünde doğmuştur. Devşirilmeden önceki ismi Pietro'dur.  Rum kökenli balıkçı Manolis ve İtalyan kökenli Sofia'nın ikiz oğullarından biridir. 6 yaşlarında iken Rumeli beylerbeyi İskender Paşa'nın akınlarından birinde devşirme olarak alınmış, Manisa'da dul bir hanımağa olan Hatice Hanım'ın gözetimine bırakılmıştır. Hatice Hanım'da etraflıca bir siyaset, bilim ve sanat eğitimi görmüştür. 20 yaşında iken geleceğin Muhteşem Süleyman'ı Saruhan Sancakbeyi Şehzade Süleyman'ın maiyetine girdi, Manisa sarayında geçirdikleri yıllar boyunca güvenilir ve yetenekli olduğunu kanıtladı ve  Şehzade'nin en yakın arkadaşı oldu.  Şehzade Süleyman 1520 yılında Osmanlı tahtına geçince onunla birlikte İstanbul'a geldi ve kağıağası görevine atandı. Hünkar ile aralarındaki sıradışı yakınlık ve güven ilişkisinin de etkisi ile kısa zamanda devlet yönetiminin basamaklarında yükseldi. Belgrad'ın fethinden sonra Hasodabaşılık görevine atandı. Rodos seferine Hasodabaşı ve iç şahinciler ağası sıfatı ile katıldı. 1523'te Piri Paşa'nın emekliye ayrılması ile Hasodabaşı İbrahim, tüm kaideleri yıkarak Sadrazamlığa getirildi. Hemen akabinde kendisine Mısır Beylerbeyi ünvanı verildi ve Mısır'da asayişi sağlamakla görevlendirildi. 1524'te Hünkar, İbrahim Paşa'yı en kıymetlim dediği kızkardeşi Hatice Sultan ile evlendirdi ki bu durum tek başına Sultan Süleyman'ın Pargalı İbrahim'e ne kadar güvendiğinin kanıtıdır. Bu güven nedeniyle Süleyman saltanat simgesi olan tuğların sayısını 4'ten 7'ye çıkardı; Sadrazam'ın taşıdığı tuğ sayısı ise 2'den 6'ya çıkarıldı. Sadrazamlığı döneminde, Parga'da yaşayan annesi, babası ve ikiz kardeşini İstanbul'a getirttiği, resmi kayıtlarda mevcuttur.</sup>

^{Hatice Sultan}

^{Mohaç Meydan Muharebesi'nin kazanılmasında çok etkin bir rol oynadı. Macaristan Seferi dönüşünde Anadolu Türkmen ve Alevi topluluklarının başlattığı isyanı bastırmakla görevlendirildi ve ilk hatasını burada yaptı : Alevi isyanlarını çok kanlı bir şekilde bastırdı ve Anadolu insanının gözünde itibarını yitirmeye başladı. Ancak Anadolu seferi Sultan Süleyman'ın gözünde çok başarılı geçmişti, başarısından dolayı Sadrazam İbrahim Paşa'nın yıllık gelirine zam yapıldı.} 

Figani

^{1. Viyana kuşatması ile sonuçlanan 2. Macaristan seferine katıldı ve Avusturya İmparatorunu Osmanlı Sadrazamı'na denk sayan İstanbul Antlaşması'nın müzakerelerini bizzat yürüttü. Hemen ardından Safevilere karşı düzenlenen Irakeyn Seferi'ne gönderildi ev Padişah'ın gözünde de yerini sorgulatan ikinci hatasını yaptı:  Defterdar İskender Çelebi ile kişisel çekişmesi nedeniyle, Sultan'ın emri olmasına rağmen sırf İskender Çelebi de aynı fikirde olduğu için direk Bağdat'a yürümek yerine Tebriz'e ilerledi ve seferin uzatıp, ordunun kışa yakalanmasına neden oldu. Bir çok asker ve hayvan kış soğuğu nedeniyle telef oldu. Hele hele suçu İskender Çelebi'ye yükleyip apar topar idam ettirmesi Süleyman ile aralarındaki bağı koparan ilk hamle oldu, halk arasındaki itibarını ise neredeyse sıfıra indirdi. Hele hele Macaristan seferi sırasında ele geçirilen ilkçağ heykellerini İstanbul'a getirtip sarayının bahçesine diktirmesi, modern kültür düşüncesince çok önemli bir adım olmasına rağmen, ahali arasındaki dedikoduların alıp yürümesine neden oldu. Bundan sonraki hataları ard arda geldi. Osmanlı sultanı Kanuni Sultan Süleyman bile halk arasından gelen eleştirilere çok ılımlı yaklaşıp, söylenenleri dikkate alırken, Sadrazam İbrahim Paşa'nın en ufak bir söyleme bile tahammülü yoktu. " Dü İbrahim âmed bedeyr-i cihan; Yeki put-şiken şüt, yeki put-nişan" dizeleri nedeniyle şair Figani'yi idam ettirdi. Avusturya elçilerine " Hünkar bile ben ne dersem onu yapar, izin vermezsem yapamaz" diyecek kadar haddini bilmezleşti. İktidar hırsı, Irakeyn Seferi sırasında verdiği emirleri Serasker Sultan diye imzaladığı anlaşılınca, ayyuka çıktı.} 

Hürrem Sultan

Makbul ve Maktül İbrahim Paşa

^{Ancak Sultan Süleyman'ın, Pargalı İbrahim 'in ölüm emrini vermesinin asıl nedeninin Eşi Hatice Sultan'ı aldatması olduğuna inanılır. İbrahim Paşa ile Hatice Sultan arasında bilinen bir aşk ilişkisi yoktur, evlenmelerinin asıl nedeni Sultan Süleyman'ın İbrahim Paşa'ya çok güvenmesi ve en kıymetlisini ondan başkasına emanet edememesidir. Ancak İbrahim Paşa daha sonra, Yavuz Sultan Selim'in sadrazamlarında İskender Paşa'nın torunu Muhsine Hatun'a aşık olmuş ve onunla da nikah kıymış, dahası Muhsine Hatun'u Hatice Sultan'dan üstün tutmuştur.  İbrahim'in emanetine ihanet etmesini Padişah asla affetmemiştir. Hürrem Sultan'ın, İbrahim'in kendi çocuklarına karşı açık şekilde Şehzade Mustafa'yı desteklemesi nedeniyle Süleyman'ı kışkırtması, halk arasında İbrahim'in hristiyan olduğuna dair dedikoduların alıp başını gitmesi, İbrahim'in iktidar hırsının tüm Babıali mensuplarınca kapalı kapılar ardında konuşulması da İbrahim'in idamına giden süreci hızlandırmıştır. Neticede Pargalı İbrahim, 1536 senesinde 14 Mart'ı 15 Mart'a bağlayan gece iftardan hemen sonra herkes uykuda iken, sağır ve dilsiz dört cellat tarafından boğularak öldürülmüştür.} 

İbrahim Paşa Sarayı

^{Bütün bunları bir kenara bırakacak olursak, gerçek bir sanat düşkünü ve yardımseverdir Maktul İbrahim Paşa. Bugün Türk - İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan sarayında, sanat toplantıları düzenler, edebiyatçı ve şairleri sık sık ağırlar ve onları maddi manevi desteklerdi. İstanbul , Mekke, Selanik, Razgrad ve Kavala'da cami, mektep, medrese, çeşmeler yaptırmış ve bunlara vakıflar tahsis ettirmiştir.}