Darüşşafaka

30 Mart 1863 tarihli padişah fermanı ile Kapalıçarşı'daki çırakları eğitmek amacıyla İstanbul'da Cemiyet-i Tedrisiyye-i İslamiye adıyla kurulan, parasız yatılı karma öğretim kurumu.

Darüşşafaka

Namık Kemal

Darüşşafaka'nın kelime anlamı 'şefkat yuvası'dır. Annesini ya da babasını kaybetmiş yetenekli, maddi olasılıkları yetersiz çocuklara hizmet verir. Eğitimde fırsat eşitliği ilkesini sağlamayı amaçlar ve ilkokul dördüncü sınıftan liseyi bitirene kadar eğitim verilir. Öğrenciler her yıl ülke çağında düzenlenen sınavla seçilir.

Darüşşafaka, ya da o zamanki adıyla Cemiyet-i Tedrisiyye-i İslamiye, Osmanlı Devleti'nde eğitim alanındaki ilk sivil toplum hareketidir. İlk kurucuları Yusuf Ziya Paşa, Gazi Ahmed Muhtar Paşa, Vidinli Tevfik Paşa, Sakızlı Ahmet Paşa ve Ali Naki Efendi'dir. Pek çok Osmanlı paşası ve aydını bir dernek olan kuruma üye olmuş, ilk gelirini Kapalıçarşı'daki 105 dükkanın kirasıyla oluşturan dernek halkın da bağışlarıyla kısa sürede büyümüştür. Kapalıçarşıda'ki çırakları eğitmek için yürüttükleri çalışmaların başarılı olması üzerine eğitim kapsamı değiştirilmiş ve okul, Fatih'te inşa edilen binasında 28 Haziran 1873 tarihinde eğitim faaliyetine başlamıştır.

Yahya Kemal

Aziz Nesin

Fatih’te inşa edilen okul binası, devletten halka yaygın bir bağışla gerçekleştirildi. Mimarı, Ohannes Kalfa idi. O yıllarda eski konak ve kışla yapıları okul olarak kullanılırdı. Yaptırılan bina, okul olarak tasarlanmış ilk yapılardan birisi oldu. Mimarisi, kız ve erkek öğrencilerin bir arada okumasına olanak sağlayacak şekilde düzenlendi. Kız ve erkek öğrenciler için iki ayrı giriş yapıldı ancak karma sisteme geçiş çok daha sonra gerçekleştirilebildi, okul 1974’e kadar sadece erkek öğrencilere hizmet verdi. Eğitim, 1994 yılına kadar Fatih’teki binada sürdürüldü. Binanın bulunduğu araziye 1953 (mimarı Emin Onat) ve 1973 yıllarında birer bina daha inşa edildi. Bu üç binanın bulunduğu kampüs, 1994 yılında Ziraat Bankası’na satıldı. Okul, Maslak’ta yeni bir binaya taşındı. Günümzüde Fatih’teki okul arazisi ve binası Hazine’ye devredilmiş ve Milli Eğitim Bakanlığı’na tahsis edilmiştir.

Darüşşafaka Öğrencileri

Eğitim içeriği kuruluşundan beri çağın gereklerine göre değişen ve kimi zaman telgraf mühendisi, kimi zaman öğretmen yetiştiren bir okul görevi yapam bu kurumdan 1873-1884 yılları arasında mezun olanlar yüksekokul mezunu sayılmıştır.

Darüşşafaka Maslak Binası

Cumhuriyetin kurulması ile hızlanan sosyo-ekonomik değişime uyum sağlayarak toplumsal işlevini devam ettirdi. Cumhuriyet dönemindeki en önemli değişim 1955 yılında İngilizce tedrisata geçilmesi ve 1974’de kız öğrencilerin de kabul edilmeye başlanması oldu.

Günümüzde ise okul eğitimi İstanbul Maslak'taki binasında sürdürür; lise bölümü Özel Darüşşafaka Lisesi adını taşır ve Anadolu Lisesi statüsündedir. Öğrencilere sunduğu eğitim ve sosyal imkanlar açısından ülkenin en iyi okulları arasında kabul edilir.