28 Nisan 2012 Cumartesi

IV. Edward

28 Nisan 1442 tarihinde Fransa'da doğdu. 4. York dükü ve İngiltere tahtına geçen ilk York Hanedanı mensubudur.
Richard Plantagenet
İngiltere Kralı III.Edward'ın soyundan gelir. Babası III. York Dükü  Richard Plantagenet, annesi Celille Neville'di. Dört kardeşin en büyüğü idi, bu  sayede babasının Wakefield Savaşı'nda ölmesiyle dük ünvanı ona miras kaldı.
VI. Henry
Tahta geçişi oldukça olaylı oldu. Kral II. Richard'ın devrilmesinden beri tahtta olan ve Kral III. Edward'ın soyunun bir diğer temsilcisi olan Lancaster Hanedanı'nın mensubu olan V. Henry'nin ölümünden sonra tahta çıkan VI. Henry, henüz reşit olmadığından, ülke uzun süre tahtı Kral adına yönetmek isteyenlerin kavgalarına sahne oldu. Daha sonra büyüyen Kral'ın otoriteden yoksun, saf ve güçsüz olduğu anlaşıldı. Üstelik ruhsal durumu bozuktu. Uzun süre tahtı eşi adına yöneten Kraliçe Margaret de Anjou, Frensa'ya karşı doğru politika yürütemeyince İngiltere 1453'te Yüzyıl Savaşları'ndan yenik çıktı. Zaten savaş yüzünden ağır vergilere boğulan halkın tepkileri çok artmıştı, bir de ülke savaştan yenik çıkınca ülkeye tam bir kargaşa hakim oldu. Halk Kraliçe'nin naipliğini istemiyordu. Bu arada Kral VI. Henry tamamen delirince, III. York Dükü Richard, kayınpederi Warwick Kontu Richard Neville'in desteğiyle Kral Naipliği'ne getirildi. Ancak iki yıl sonra, 1455'te Kral Henry iyileştiği iddia edilerek geri dönünce, Dük Richard naiplikten uzaklaştırıldı. Ve Lancaster Hanedanı'na karşı savaşın ilk işaretini verdi.
Richard Neville
İki hanedanında armasında gül olmasından dolayı Güller Savaşı diye anılan savaşın ilk evresini I. St. Albans çarpışmasıyla York Hanedanı kazandı. Lancaster'larla dört yıllık bir ateşkes imzalandı ve savaş 1459'da tekrar başladı. York'lar üstünlüğü ele geçirmişlerdi ancak Ludford Köprüsü'ndeki küçük bir çarpışmadan sonra dağıldılar. Warwick Kontu Neville, York'ları tekrar bir araya getirdi ve Lancaster Hanedanı Temmuz 1460'ta Northampton Çarpışması'nda kesin bir yenilgiye uğratıldı. VI. Henry'nin  ölümünden sonra York'lar York Dükü Richard'ı tahta çıkarmaya razı oldu ancak kocası daha ölmemesine rağmen tahta oğlunu geçirmek isteyen Margaret de Anjou, İngiltere'nin kuzeyinde güçlerini topladı ve Lancaster'larla birlikte sürpriz bir baskın yaparak Aralık 1460'ta York Dükü Richard'ı öldürdü. Sonra İngiltere'nin güneyine ilerleyerek II. St. Albans çarpışmasını yaptılar ve Warwick Kontu Neville'ın birliklerini yendiler ancak Kont'u öldüremediler.
Margaret de Anjou
Bu arada babasından York Dükü ünvanını miras almış olan Edward, 2 Şubat'ta Mortimer's Cross'ta Lancaster'ların bir birliğini yenmiş ve Londra'ya doğru ilerlemeye başlamıştı. Tahta, Margaret de Anjou'dan önce varan Edward, 4 Mart 1461'de IV. Edward adıyla kendini İngiltere Kralı ilan etti. Warwick Kontu Neville'de birliklerini toparlayarak 29 Mart'ta Margaret de Anjou'tu Towton'da kensin bir yenilgiye uğratınca tahı iyice sağlamlaştırmış oldu. Margaret de Anjou kocası Henry ile birlikte, oğlu Prens Edward'ı alarak İskoçya'ya kaçtı.
IV. Edward
Warwick Kontu krallığı Edward'ın yerine yönetebileceğini düşünüyordu. Bu nedenle onu, büyük bir Avrupa gücü elde edebileceği bir ittifak evliliğine zorladı. Ancak Edward, dedesinden gizlice, Lancester sempatizanı olarak bilinen,VI. Henry'nin amcası Bedford Dükü'nün kızı olan Lüksemburg'lu Jacquetta ile Richard Woodwille'in kızları Elizabeth Woodville adlı bir dulla 1464 yılında evlendi. Bu evliliğe çok öfkelenen Warwick Kontu ile Kral anlaşmazlığa düştüler ve bu kez York Hanedanı'nın içinde yeni bir çatışma başladı. Krala karşı ayaklanan kardeşi Clarence Dükü George ile Warwick Kontu Neville, Kralı'ın birliklerini 1469'da Banbury yakınlarında yendiler ve Edward'ı tutsak ettiler. Warwick Kontu, Clarence Dükü George'u tahta çıkarmadı ve Kral Edward adına ülkeyi yönetmek istedi ancak halk arasında çıkan ayaklanmadan sonra Edward'ı serbest bırakmak zorunda kaldı. Edward 1470'de yönetimi yeniden ele geçirdi ve Clarence Dükü ile Warwick Kontu Fransa'ya kaçtılar. Burada devrik kral IV. Henry ve Margaret de Anjou ile ittifak kurdular ve 1470 sonlarında İngiltere'ye dönerek Edward'ı tahttan indirdiler. Ancak öldüremeden Edward Hollanda'ya kaçtı. Tekrar tahta geçen VI. Henry, Edward'ın 1471'de, Burgon Dükü ile evli olan kızkardeşi Margaret'in sayesinde desteğini aldığı Burgonların yardımıyla İngiltere'ye dönmesinin ardından, üzerine Warwick Kontu'nu gönderdi. Ancak Warwick Kontu torununa karşı etkisiz kaldı. Kardeşi Clarence Dükü'nün bağlılığını da yeniden kazanan Edward, Warwick Kontu'nu 14 Nisan 1471'de Barnet Çarpışması'nda kesin bir yenilgiye uğrattı ve dedesi Richard Neville'i öldürdü. Aynı gün İngiltere'ye dönen Margaret de Anjou'nun kuvvetlerini de 4 Mayıs'ta Tewkesbury Çarpışması'nda yendi ve Margaret'i esir aldı, oğlu Prens Edward'ı da öldürdü. Tahta tekrar geçen Edward 21 Mayıs günü VI. Henry'i de Londra Kulesi'nde idam etti.
Clarence Dükü George
İsabelle Neville
Edward'ın kardeşi Clarence Dükü, dayısının kızı İsabelle Neville ile evliydi. İsabelle Neville, dedesinin ölümünden dolayı Kral'a çok büyük bir kin duyuyordu. Neticede 1478 yılında, Clarence Dükü ve karısı, bir komploya karıştıkları iddiası ile Londra Kulesi'nde idam edildiler.
Lancester hareketlerini hemen hemen tamamen bastıran ve Lancaster'lerin yeni gözdesi Henry Tudor'u da sürgünde yaşamaya mahkum eden Edward, başka bir isyanla karşılaşmadan hükümdarlığını sürdürdü.1483 yılında ölümcül bir hastalığa yakalandığı anlaşıldı. Varisi olan 12 yaşındaki Edward'a naip olarak kardeşi Gloucester Dükü Richard'ı belirledi ve 9 Nisan 1483 tarihinde öldü. Windsor Castle'da St. George Şapeli'ne gömüldü.
Elizabeth Woodville
Son derece yetenekli ve cesur bir komutan olan Edward, hükümdarlığı öncesinde ve sırasında bir dizi askeri başarı ile tahtını korumasını bilmiştir. Güçlü bir öngörü ve üstün bir yönetim anlayışına sahipti, ona hizmet edenlerin büyük kısmı ölene dek ona sadık kaldılar. VI. Henry sırasında ülke içinde fazlasıyla artan korsanlık ve haydutluk, onun döneminde neredeyse tamamen bitirildi ve ülkede tam bir adalet düzeni hakim oldu. Ayrıca Londra'da çeşitli şirketlerin desteklenmesi ve yatırım sağlanmasıyla ekonomi canlandırıldı. Henry döneminde gereksiz harcamalar ve yolsuzluklar ile boşalan devlet hazinesi,  onun vergi düzenlemeleriyle yeniden dolduruldu. Halkın üzerindeki aşırı vergi yükü hafifletildi, asla vergi verme gereği duymayan burjuva sınıfından ise, bazen ölüm tehditleriyle bile olsa, alınması gereken vergi alındı.
III. Richard
Edward, ailesinde doğal nedenlerden ölmüş tek erkektir. Babası Richard ve en küçük kardeşi Edmund Wakefield Savaşı sırasında, bir diğer kardeşi Richard ise ağabeyinin ölümünden sonra Henry Tudor ile yaptığı Baswort Savaşı'nda öldürüldü. Ortanca kardeşi George ise Edward taradından vatana ihanetten idam edildi.
V. Edward
Edward'ın Elizabeth Woodville'den on tane meşru çocuğu oldu. Ancak bir çok metresi ve bu metreslerinden onlarca gayrimeşru çocuğu olduğu da biliniyordu. Edward'ın oğluna naip olarak belirlediği Richard, ağabeyinin ölümünden sonra onun, babası York Dükü Richard'ın gerçek oğlu olmadığı ve annesinin Fransa'da bulunduğu sırada girdiği evlilikdışı bir ilişkiden dünyaya geldiği söylentisini çıkararak Edward'ın meşru çocuklarının da taht üzerinde hakkı olmadığını iddia etti ve çok geçmeden Kral V. Edward ve kardeşininin diğer oğlu Richard'ı Londra Kulesi'ne hapsettirip kendini 22 Ağustos 1485'te III. Richard adıyla kral ilan etti. Aslında gayrimeşru olduğu Edward'ın annesi tarafından, Edward Elizabeth Woodville ile evlendiğinde dile getirilmiş ancak açıklanmamıştı. Bu iddia epey bir muamma olarak kaldı ise de Edward'ın babasına hiç benzemiyor olması ve annesinin Fransa'da kocası ile görüştüğü tarihlerle Edward'ın doğduğu tarihlerin tutmadığı göz önünde bulundurulunca şüpheler çok güçlenmiştir.


5 yorum:

  1. The White Queen dizisinin gelcek bölümlerini öğrenmeme çok yardımcı oldu saollllunnnn

    YanıtlaSil
  2. Cok guzel bir post olmus, zevkle okudum ve merakimi giderdim tebrikler..

    Sevgilerle..

    YanıtlaSil
  3. Çok yararlıydı tebrikler

    YanıtlaSil
  4. Mükemmel,açıklamalar,teşekkürler.....

    YanıtlaSil